«بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِِ الرَّحِیمِ»، اولین آیۀ سورۀ مبارکۀ حمد است. این آیه نهتنها سرآغاز تمام معارف الهى است، بلكه شروع هر تلاشى است که در كتاب زندگى به انسان تعلیم داده شده است. به مسلمانان نیز گفته شده هر كارى كه میخواهید آغاز كنید، با نام او باشد:
اول دفتر به نام ایزد دانا
صانع و پروردگار حىّ توانا
انسانِ موحّد هنگامىكه میخواهد كارى آغاز كند، از ابتدا به آن رنگ الهى میزند و عملش را به خداوند میسپارد. گویا با ذكر نام خداوند، آن را به او تحویل میدهد تا به بقاى حقیقى باقى بماند.
نبی مكرم(ص) می فرماید:
«هر کاری بدون نام خداوند انجام شود ناتمام میماند».
البته فراوان میبینیم كارهایى که بدون یاد و نام حضرت حق آغاز شده و به پایان میرسد و مشكلى هم پیش نیاورده است. حتی گاه كسانى كه هیچ ارتباطى با خداوند متعال ندارند، از اَعمال خویش نتیجۀ مطلوب گرفتهاند. در پاسخ این مطلب میتوان گفت که منظور از این نکته، ناتمامبودن دنیوی نیست؛ بلکه مراد آن است عملى كه با نگاه بسته و محدود دنیوی شروع شود، گرچه ممکن است بهظاهر در دنیا منشأ فواید و آثارى باشد، در همین محدوده به پایان میرسد و فراتر نمیرود و به عبارتی ابتر و ناقص است؛ اما كارى كه با نام خداوند سبحان آغاز و خالصانه به حضرت حق سپرده شود، تا ابد مؤثر و باقى است و مصداقى از آیۀ زیر است:
«وَ مَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَیرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللهِ»
و هر آنچه از نیكی برای خویشتن پیش فرستید، در نزد خداوند خواهید یافت.
منبع : بخش هایی از کتاب مشکاة، جلد1، تفسیر سوره مبارکه حمد، استاد و مفسّر دکتر محمد علی انصاری